Toon Michiels 27-5-2016

Zoals velen was ik in mijn jeugd gefascineerd door kerktorens, de hoogte alleen al was bijzonder. Verder als het koor kwam je vroeger niet de toren in, omdat je voor een gesloten deur kwam. En o- wee!  Als de pastoor het zag, kreeg je enorm op je donder. Als ik mensen bezig zag met een hijskraan bij de wijzerplaat, fascineerde dat mij enorm. Even fascinerend waren de mannen en soms vrouwen, die op een gespannen koord van de grond omhoog gingen naar de kerktoren. Lopend als koorddanser of soms zelfs met motor!

Torenuurwerk- bouwers reparateurs zijn voor mij dan ook een soort kermis- of circus artiesten en doen mij ook denken aan de film ”Clock Cleaners” en de foto van Harold Lloyd.

Trick!

In 1974 ervoer ik het aan den lijve, toen ik op bezoek was bij Toon Cornelissen in Boxmeer. Toon was een schilder die in zijn vrije tijd ook klokken repareerde, wat ook mijn hobby was. “Ik hoop dat je het niet erg vindt,” zei Toon, “maar ik moet eerst even naar de kerk om de grote wijzer aan de voorkant een minuut te verzetten, als je wilt kun je mee. Daarna praatten we wel weer verder”. “Graag,” zei ik tegen Toon. Ik was nog nooit bij de wijzers van een torenklok geweest en had ook nog nooit een torenuurwerk gezien. Na de vaste trappen kregen we enkele ladders tot we op de hoogte van de wijzerassen waren. Hier liep een houten kruis van dubbele balken naar de wijzerplaten over een meter of drie vier. “Hoe komen we daar?”, vroeg ik aan Toon. “Nou gewoon over de balken lopen,” zei Toon. En hij liep over de balken alsof de gapende afgrond niet bestond. “Kom maar”, zei Toon. “Ja kom maar terug!”, dacht ik. Toch besloot ik het erop te wagen en schuifelde als een bejaarde naar Toon toe

Het luik en de ladder.

Onder de wijzerplaat zat een luik, dat Toon in een oogwenk opende en naar buiten keek. “Ik kan hem aan”, zei Toon. Toon hing half uit het luik om de wijzer aan de voorzijde wat te verzetten. Het kon gemakkelijker op het halfuur, want het luik zit onder de zes. Een schroef gedeeltelijk losdraaien, dan de wijzer een minuut naar het uur toe zetten. “Klaar”, zei Toon. Voor mij echter niet, want ik moest nog terug over die balken. Als schilder was dit voor Toon, die vrij lenig was, een simpel klusje. En een torenuurwerk had ik nog steeds niet gezien, omdat de tijd in de toren toen al “geëlektrificeerd” was.

Een reden om een afspraak te maken met……..

Dit bezoek is mij altijd bijgebleven als ik ergens een kerktoren zie of bezoek. En als er ergens een toren gerestaureerd wordt, is er een grote kans dat je op de aannemers infoborden de naam Toine Daelmans tegen komt. Reden voor mij om eens een afspraak te maken met Toine Daelmans in Stiphout (Helmond).

Stiphout, is een dorp dat tegen Helmond aan ligt en inmiddels tot Helmond behoord. Kenmerkend voor het dorp is dat er twee kerktorens staan. De kerk met toren in het centrum, en de oude toren net buiten het centrum waar mensen die door de duivel waren bezeten, werden genezen.  Ook het kasteel “Croy” is een bezienswaardigheid.

                                                               

“Altijd welkom”, zei Toine, die vertelde dat hij geboren was in 1951 te Mierlo- Hout als zoon van een ambtenaar. “Toen ik een jaar of 18 was kreeg ik interesse in kerk- luidklokken, orgels en uiteraard uurwerken”, vertelde Toine.

Zijn eerste echte werkgever was de Koninklijke klokkengieterij Petit & Fritsen in Aarle- Rixtel. Hier werkte Toine vanaf 1972 naar volle tevredenheid. Door zijn werk bij Petit & Fritsen reisde Toine de hele wereld over om klokken te plaatsen. Heden ten dage gaat hij nog regelmatig bij de familie Fritsen op bezoek.

Toine Daelmans

Vanaf 1986 is Toine Daelmans als zelfstandige begonnen met repareren en leveren van alle soorten luidklokken, carillons en torenuurwerk- installaties. Hij heeft dan ook in Nederland, maar ook ver daar buiten, een geweldige naam opgebouwd. Het is dan ook geen beroep wat je even kunt leren op school. Nee dit is heel veel zelfstudie, ervaring en durf, die Toine bij Petit en Fritsen in Aarle- Rixle en zijn bedrijf heeft opgedaan. Sinds 2012 werkt Toine Daelmans in een samenwerkingsverband met Ralf van Veghel uit Lierop. Op de terugreis naar huis reed ik over Aarle- Rixtel via Gemert naar Vierlingsbeek. Dit om het prachtige fabrieksgebouw van de Koninklijke klokkengieterij Petit & Fritsen op de gevoelige plaat vast te leggen. Even daarvoor was ik al verrast door de mooie oude kerktoren, net buiten Stiphout.

Bij mijn bezoek was ik verbaasd geraakt over zoveel kennis van luidklokken, carillons, torenuurwerken, astrolabium en planetariums. Toine Daelmans heeft inmiddels een ander bedrijf opgericht. Hierover meer in een volgend artikel: “In Time Stiphout”.

Onder de laatste foto enkel links, die de moeite waard kunnen zijn.

 

 

 

 

Toren Sint Anthonis vanaf Alexandriëstraat 45

Toine Daelmans: http://www.in-timestiphout.com/