Deel II  door Toon Michiels, Vierlingsbeek 25-december 2014

Klokkenmakers, van Cuijk.

Rond 1700 komt Jacob van Cuick vanuit Nieukerck naar Sint Anthonis. Van deze Jacob zijn geen klokken bekend. (Vermoedelijk was hij smid geweest.)

De plaats Nieuwkerck, zou Neukirchen- Vluyn in Noordrijn- Westfalen kunnen zijn. Het behoorde tot het graafschap Meurs en kwam in 1594 in handen van het huis Oranje- Nassau, en in 1702 kwam het in Pruisische handen als hertogdom Moers .  Het zou kunnen dat Jacob van Cuijck, i.v.m. met deze  machtswisseling, in 1702 van daaruit vertrok naar Sint Anthonis.  En dat drie kinderen van hem in Nieukerck bleven wonen, of daar zijn overleden. (zie de  stamboom van Herman Jan van Cuijk uit Boxmeer verderop in dit artikel.) De naam van Cuijck komt overigens in vele vormen voor, zoals van Kuijk, Kuick, Kuijck, Cuijk, en cuijck, en afgeleidde daarvan zoals Kuis.

Het is daarom moeilijk zoeken, in archieven. Bijvoorbeeld een uurwerk kan gesigneerd zijn met van Kuijck, maar in de archieven kan dezelfde persoon staan als van Cuijck. Daarbij komt nog dat het gebied ”Gelre” nogal eens van nationaliteit veranderde. Maar we gaan verder met de klokkenmakers van Sint Anthonis, zonder h zoals het op de klok en koningsschild staat.

Een zoon van Jacob van Cuijck, Petrus, is mr. fijnsmid en hij bouwde zonnewijzers, torenuurwerken en staande horloges. ( Geb.  1710-  overl. 1796 in St Anthonis.) Er zijn echter geen klokken van hem bekend. Hij werkte van 1740 tot 1796 in Sint Anthonis. Petrus van Cuijck kreeg 7 kinderen, waaronder drie zonen die allen in Sint Anthonis als  klokkenmaker hebben gewerkt. Een van die zonen is Gerardus

Staand horloge van Gerardus van Cuick 1800 St. Antoni Kempens museum (J.F.)

Van Gerardus van Cuijck, ( Geb. 1738 in St. Anthonis en overl. in 1809 te Boxmeer) die gehuwd was in 1756 met Hermina Croef, is bekend dat hij ook staande horloges bouwde. Hij werkte tot 1780 in Sint Anthonis. Na zijn tweede huwelijk in 1776 met Elis Schmitzler verhuisde hij +/- 1780 naar Boxmeer. In het boek ”Dutch antique domestic clocks”, staat een staartklok van Gerardus afgebeeld. Ook staat er een staande klok van Gerardus van Cuijck in het Kempens Museum, en diverse klokken bij vooral regionale verzamelaars. Op dit moment zijn er 6 klokken bekend, en er zullen ongetwijfeld nog klokken van hem in particuliere handen zijn. Vermoedelijk was Gerardus van Cuijck een aanzienlijk persoon, wat blijkt uit de gouache die portrettist Joannes Laube uit Dusseldorf van hem heeft gemaakt.

Ook is hij eens gildekoning geweest, getuige daarvan is een koningsschild uit 1763. Frappant is de signatuur van zijn klokken, hier enkele voorbeelden: G. van Kuick S. Antonis 1762, G van Kuyk A Boxmeer, G Van Cuyk Me Fecit  A Boxmeer, en op het Coningschild staat, Gerardus van Cuijck Coning St.Antonis 1763.

Zonen van Gerardus van Cuijk,  te weten Jacobus van Cuijck (1736-1860) werd klokkenmaker in Vierlingsbeek.  En Michael van Cuijck, 1761- 1835 overleed 74-jarige leeftijd  te Grave als klokkenmaker.

De uurwerken van de van Cuijck waren zoals vele in die tijd hangklokken en stonden op een stoeltje. En werden later toen het mode werd, in een kast gebouwd. Toren uurwerken van, van Cuijck ken ik wel maar niet uit Sint Anthonis. Na 1820 kan ik geen gegevens meer over van Cuijk’s als klokkenmaker in Sint Anthonis vinden. De familie gaat wel als klokkenmakers verder in Boxmeer, met achtereenvolgend:  Hermanus (1781-1863), Antoon 1823-1890) , wederom Hermanus (1861-1934), Anthhonis ( Tontje) (1900-1971), en de laatste Herman Jan. Tot zover deze klokkenmakers familie.

Wat de uurwerken betreft lijken ze veel op de Remmen uurwerken, maar de van Cuijk’s uurwerken c.q klokken zijn mooier afgewerkt, en voorzien van verfraaiingen. Het waren dan ook fijn- smeden, met een goede neus voor de handel. Of Matys van Kuijck uit Venray bouwer van het Torenuurwerk van Bakel.Zie: (Bakel, windmolen en torenuurwerken. )uit 1829 ook een afstammeling is niet te achterhalen. Het zou mij niet verbazen, als Matys van Kuijck een afstammeling is van Henricus of Matthias van Cuijck zie onderstaande stamboom. In de familie’s van Matys van Kuijck komen de namen Henricus en Matthias namelijk voor.

G. Van Cuyck Me Fecit A Boxmeer