Jean Wilmar, de wonderlijke klokkenmaker.

Toon Michiels, Vierlingsbeek  5 januari 2025                                                                    

Om de 22 klokken van Jean Wilmar op deze site te plaatsen en te beschrijven,  probeer ik eerst uit te leggen wie hij was, en hoe en waar hij leefde en werkte. En, bijna alle foto’s zijn van zijn hand.

Jean Wilmar is geboren op Termaar 50 een klein gehucht, op 350 meter afstand van het van het station Klimmen-Ransdaal.

Deze foto van het idyllisch gelegen station van Klimmen-Ransdaal gelegen aan de Heuvellandlijn. Meerder keren uitgeroepen tot het meest gewaardeerde treinstation van Nederland. Het ligt in een schitterende omgeving.

Termaar, is een gehucht dat ruim 800 inwoners telt, en ligt tussen de dorpen Klimmen en Ransdaal in.

Hierboven de boerderij met links Joannes Wilmar, en rechts de boerderij tijdens de verbouwing.

(Jean) Arthur Willem, Wilmar,  is het enigste kind van  het echtpaar: Joannes  Wilmar (geboren op17 maart 1873 in Klimmen en overleden17 oktober 1949) en Marguérite Brasseur (geboren op 5 april 1874 Vaux sous Chevremont (B) overleden op 23 september 1957 te Klimmen.

Jean Arthur Willem Wilmar zelf,  is geboren in Termaar-Klimmen op 28 april 1919. Hij groeide op in Termaar en na zes jaar op de R.K. Bijzondere School in Klimmen te hebben gezeten, ging Jean Wilmar uurwerken en horloges maken.

Hiermee verdiende hij de kost. In zijn vrije tijd knutselde hij op 14 jarige leeftijd, al een uurwerk in elkaar in een meccano frame. Van dit uurwerk is alleen een foto bewaard gebleven. Jean Wilmar had geen draaibank, alleen een  zelfgemaakte  boormachine en gereedschappen. Dus alle klokken zijn met de hand gemaakt.

De dorpelingen kende Jean als een altijd met de figuurzaag zagende en denkende man. Als je zijn uurwerken zoals hieronder bekijkt, moet hij kilometers hebben gezaagd.

Eens zat Jean onder een boom, zijn hoofd ondersteunend met zijn handen.  Een dorpsgenoot die Jean goed kende, vroeg aan Jean, “ ben je niet goed Jean”  Jean antwoordde  “Jawel maar ik ben een nieuwe klok aan het bedenken”. Volgens dorpsgenoten was hij een zonderling.

Jean was ook een natuur liefhebber en hij fotografeerde veel. In de serre waar Jean altijd werkte, hield hij vogels die uit een nest waren gevallen en kweekte hij cactussen.

Foto’s met een oog voor detail.

Overhekermolen, is een beltmolen, functie korenmolen, bouwjaar1879 – 1941  Heek 7  Termaar. Rechter foto, een gebeurtenis op het station ?

Jean Wilmar zijn klokken kregen landelijke bekendheid door TV en de vele artikelen die er in de landelijke dag-  en weekbladen verschenen: o.a. de Libelle 1954, Beatrijs 1963, Eva 1964, Beatrijs 1964, Cronos en natuurlijk het Limburgs dagblad. De toeristen kwamen soms met een bus en mevrouw Wilmar leidde ze rond, terwijl Jean doorwerkte.

Vele klokkenliefhebbers hebben een bezoek gebracht aan, de “Wonderlijke” klokkenmaker. De foto geeft het ongeveer weer.

Voorblad van Eloy, en andere kranten koppen.

Jean die vanaf 1937 op 18 jarige leeftijd al zijn 1e klok bouwde en zijn 15e in 1964 raakte in een ” depressie” en verbleef van 1970 tot 1976 in Venray. Ook de aandacht van de pers en TV en werd minder. Of zijn huwelijk hieraan debet was weten we niet.

Na een bezoek van een raadslid en een geestelijke in Venray, kon Jean Wilmar weer naar huis.  Als hij niet terug naar Termaar- Klimmen had gekund, zou hij “gek geworden zijn” vertelde Jean Wilmar. En toen hij begin 1976 weer in Klimmen terugkeerde bleek zijn huis rond 1974 te zijn verkocht, en zijn vrouw was naar Amerika vertrokken.

Zijn klokken waren inmiddels ondergebracht in een pand in Valkenburg. Van daar uit zijn ze in 1976 weer ondergebracht in een woning aan de Klimmenderstraat in Klimmen, waar Jean Wilmar zijn intrek nam.

Door bemiddeling, van gemeenteraadslid Jo Römling, die bevriend was met Jean, (hij liet er wel weleens duivenklokken maken), verhuisde Jean, toen hij ouder werd, samen met zijn inmiddels 21 klokken naar het bejaardenhuis Buitenlust in Broekhem, Daar maakte hij in 1992 ook zijn laatste klok, zijn 22e de “ Hanenklok”.

En toen Buitelust haar deuren ging sluiten verhuisde Jean Wilmar en zijn klokken naar een van de aanleunwoningen van bejaardenoord Oosterbeemd in Valkenburg. Er werden bij de gemeente “Valkenburg aan de Geul ”  afspraken gemaakt over het beheer van zijn klokken, ook na zijn dood.

Toen hij ziek werd en niet meer voor zich zelf kon zorgen kreeg hij een kamer in het tehuis zelf. Lang heeft hij daar niet gewoond. Hij overleed op 3 mei 1997 op 78- jarige leeftijd.

De klokken kwamen in het bezit van de gemeente Valkenburg aan de Geul, zoals afgesproken was, die ze in bruikleen gaf aan het streekmuseum Land van Valkenburg.

In blad “Chronos”  van 25 september 1954 viel mijn oog op een artikel over de klokken van Jean Wilmar. En via een telefoontje naar het museum Land van Valkenburg, kwam ik erachter dat de 22 klokken van Jean Wilmar op de zolder van het museum lagen.

Door een telefoontje en een gesprek met Jo Römling, was het idee geboren om de klokken weer ergens tentoon te stellen , “maar wel in Limburg ” zei Jo Römling. Hierop heb ik het streekmuseum “De Locht” benaderd, en die zagen dat wel zitten, mede door toedoen van Piet Lenssen. Na een gesprek van Jo met de gemeente Valkenburg, die eigenaar was van de klokken, konden we, (Piet Lenssen en ik) de klokken ophalen en naar Melderslo brengen op 13 Mei 2014.

De doktorstas van Jean Wilmar, met zijn verrekijkers en fototoestel.

Echter er komt een vervolg op want op 13 mei 2014 zijn de klokken overgebracht naar het streek museum “ De Locht” in Melderslo , hier worden ze eind april tentoon gesteld.

Na vier jaar zijn de klokken door het Streek museum de “Locht” naar een museum voor nostalgie techniek in Langenboom gebracht en opgeslagen. Daarna zijn de klokken naar het het Parkhotel in Valkenburg gegaan. Door uitzendingen van Flikken Maastricht zijn ze wel op TV geweest. Nu  zijn de klokken vanaf oktober 2023 in het bezit van het Museum voor Nostalgie en Techniek Langenboom gekomen.

Toch jammer dat de klokken niet in Limburg, tentoongesteld staan.