Toon Michiels 25 december 2015

Kunova Teplica ( Slowakije )

Bladerend in een foto- album uit 1995 kwam ik een foto tegen van een torenuurwerk, uit de kerktoren van Kunova- Teplica (Kuntapolka in het Hongaars). Veel bewoners spreken hier overigens Hongaars, omdat het van oorsprong Hongaren zijn.

Kunova Teplica (Kuntapolka)

Het is een klein bergdorpje van rond de 600 inwoners in het zuiden van centraal Slowakije dicht bij de Hongaarse grens. Ze hanteren er dezelfde tijd als in Nederland ( Midden-Europese Tijd (UTC+1 zomertijd UTC+2). Echter de zon komt een uur eerder op, en gaat een uur eerder onder dan bij ons. Slowakije grenst dan ook aan de volgende tijdzone. Opvallend in het dorp is, dat het een behoorlijk voetbal stadion bezit. Dit komt voornamelijk door het metaalbedrijf SWM, dat het dorpje rijk is. In 1995 konden de bewoners nog niet continu over stroom en water beschikken. Veel vrouwen deden de grote was dan ook nog in het plaatselijke bergstroompje, en als je een warme provisorische douche wilde nemen, moest je eerst een vuurtje maken onder een boilerkachel.

Binnen in de “toaleta” verdoe je je tijd beslist niet.

En toilet bezoek bracht je liefst overdag dan zag je de glimwormen niet oplichten als je met je zaklantaarn de zaak belichte.

Overdag hoorde je de vele cirkelzagen met een golvend jankende geluid, dat op het eind een zwieper krijgt als de zaag door het hout schiet. En bij windstil weer trok de rook van de vele houtkachels kringelend omhoog, alsof ze de polka dansten in dal waar ”Kuntapolka” lag. Wat een idyllisch gezicht opleverde voorzien van een nostalgische hout geur. Minder idyllisch was dat bewakers met gemuilkorfde honden kleine aardappelveldjes dag en nacht bewaakten, slapend in een hut of auto.

Drank stoken ze zelf daar, en mijn broer, voor wie ik eens wat liters had meegebracht dacht er het zijne van. “Als je de fles in de kast zet, met de dop open, gaat de houtworm lopen”, vertelt hij  smeuïg op familie feestjes. “Ik gebruik het spul nu om de fiets te poetsen, dan jatten ze hem niet, en er hoeft niet veel op, vertelt hij dan”.

Deze zelf gebrouwen drank, stond in kunststof vaten in de kelder. En steeds, als ik naar huis vertrok, vulden ze voor mij een viertal ’pretflessen’ van twee liter met dat spul. Op een gegeven moment ging ik slechter zien en heb toen dat spul maar opgeruimd.

 Kerktoren Kunova Teplica

Dat ik daar terecht kwam was op uitnodiging van een studente uit Kunova Teplica. Zij liep in die tijd met meerdere studenten techniek van de hoge school Košice stage bij een bedrijf in Venray, waar ik toen ook werkte. We konden bij haar thuis slapen en eten en met haar de streek verkennen. En wat ik met mijn vrouw en mijn kinderen daar gezien en meegemaakt heb, daar kan ik nog wel een boekje over schrijven. Omdat ze wist dat ik van uurwerken hield nam ze me eens mee naar de plaatselijke kerk. En ja hoor, op de zolder stond een prachtig smeedijzeren torenuurwerk, het was al lang niet meer in gebruik. Het was wel een verrassing, omdat ik nooit gedacht zou hebben dat er nog een uurwerk in de toren zou staan, omdat de wijzers op de toren zelf geschilderd waren!

Terwijl ik het uurwerk bekeek vertelde ze: als je het wilt hebben regel ik dat wel. Hierna vertelde ik haar dat ze er voor moest zorgen dat het uurwerk voor de kerktoren behouden moest blijven, het staat hier perfect. Nu 20 jaar later weet ik niet meer of het uurwerk er nog staat, omdat het contact verloren is gegaan. Later kreeg ik een klokkenboek in het Slowaaks en de kop luide: HODINY. Ik dacht meteen aan Houdinie! Een mooie Slowaakse naam voor een tijd instrument waar veel mensen geen idee van hebben hoe het werkt. Ook hebben ze mooie woorden voor: uurwerk- klokkenmaker, namelijk Hodinár en Hodiny en Hodinky voor, klokken en horloges. Verder bladerend in mijn album kwam ik nog een foto tegen van een van de oudste, rijkelijk versierde, kerk van centraal Europa in Ochtina, en de gids in deze kerk bleek in Holland een kleine kunstopleiding gevolg te hebben.

Verder nog wat bezienswaardigheden uit de omgeving.

Malá sekera   (Kleine bijl die vroeger in metalen uitvoering als wandelstok en verdediging wapen tegen de beren werd gebruikt)

Bezienswaardigheden in Slowakije :De vele grotten zoals de Dobšinská ijsgrot en de Domica grot die onder de grond naar Hongarije loopt.  Jaskýň a zvony kostolnej veže majú obaja trpeli netopierov: Grotten, en kerktorens hebben beide last van vleermuizen.

Het centrum van Kosice: Hlavná ulica is bijzonder mooi.

Jaskýň a zvony kostolnej veže majú obaja trpeli netopierov:

Grotten, en kerktorens hebben beide last van vleermuizen.

 

Šťastný ( Hodiny) Nový Rok !                           Een goed (Klokken) Nieuwjaar!