Door Toon Michiels, Vierlingsbeek 25 maart 2013

De klokkenbouwers en bedenkers, Wiel Douven en Jo Pelzer

Met enige regelmaat speur ik net als vele klokken verzamelaars marktplaats af naar bijzondere klokken. Een advertentie van een groot uurwerk trok mijn aandacht, de verkoop tekst weet ik inmiddels niet meer, het is dan ook al bijna drie jaar geleden. Na een bedrag geboden te hebben werd uiteindelijk het verschil met de vraagprijs gedeeld. Mooi, nu nog ophalen, bij de verkoper in Venray die voor mij onbekend was. Bij het zien van al zijn uurwerken, onderdelen en gereedschap , dacht ik dat is iemand voor onze club. Na de persoon in kwestie de spelregels te hebben uitgelegd, zou hij er over denken. Het uurwerk stond op een uurwerk bok, en mijn eerste vraag was, wie heeft het gemaakt! Iemand uit Limburg, gaf hij als antwoord, maar ik heb het via de zoon van een overleden klokkenmaker gekocht. Nadat ik thuis het uurwerk uitvoerig had bekeken, wilde ik er toch meer van weten, en belde de verkoper op met de vraag of hij contact met de zoon op kon nemen, om meer gegevens te krijgen over het uurwerk en de maker. Binnen een paar weken kreeg ik het volgende bericht: *Het uurwerk is van A.H.P. v.d. B. uit Oirsbeek, bij het bericht zaten ook enkele foto’s van deze maker. Door mijn vroegere schaats- handel en hobby’s had ik in heel Nederland vele contacten, en ook een uit Oirsbeek. Deze schaats enthousiast was bereid naar familie van deze persoon te zoeken.

Wiel Douven, het grote brein van de klokkenmakers van Oirsbeek.

Na een kleine week belde hij mij heel enthousiast op dat hij de familie gevonden en gesproken had. Hij gaf mij een telefoon nummer door dat ik kon bellen. Na een paar weken belde ik op, en ja hoor ik was op het juiste adres. Mevrouw v.d. B. vertelde dat haar man was overleden en inderdaad klokken als hobby had gehad. In een kort gesprek over haar man, vertelde ze dat hij veel samen met Jo Pelzer uit Oirsbeek gewerkt had. Ze gaf mij het nummer door van mevrouw Pelzer uit Oirsbeek, want die weet er veel meer van, verteld ze.

Dus mevr.. Pelzer gebeld en die vertelde honderduit over de klokken die haar man had gebouwd. Ook kreeg ik van haar het telefoon nummer van Wiel Douven uit Urmond want dat was volgens haar het grote brein achter de klokkenmakers van Oirsbeek. Op de vraag of ik een keer langs kon komen vertelde ze, maak maar eerst met Wiel Douven een afspraak en dan kom je samen met Wiel maar langs, de koffie staat dan klaar.

Toen ik het uurwerk van A. v. d. B. op marktplaats zag, had ik al een vermoeden dat er meer was! Want als je een 8-daags uurwerk kunt bouwen heb je wat in je mars. Daarom had ik mijn zoektocht ook doorgezet. En na het telefoontje met Mevr.Pelzer werd dat vermoeden al sterker. Maar wat ik aantrof bij Wiel Douven was boven verwachting, Een prachtige Limburgse staande klok, een Luikse meidenklok met wekker, alles zelfgemaakt. Daar bleef het niet bij, ook een torenuurwerk en ontelbare klokken die her en der tot in Amerika hun weg hadden gevonden. Alles zelfmade tot en met de glazen wijzerplaten, die schitterend gesigneerd waren. Jammer dat ik niet eerder bij Wiel was geweest, toen hij nog in Oirsbeek woonde.

Dan had ik nog meer kunnen zien, vertelde hij. Maar goed het komt zoals het komt. Na Wiel zijn klokken te hebben gefotografeerd toog ik met Wiel, naar mevr. Pelzer in Oirsbeek. Zij ontving ons hartelijk met koffie en appelgebak, natuurlijk zelfgemaakt. In haar woning waar een niet te beschrijven sfeer hing, van zelfgemaakte kunst en klokken. En waar ik mij binnen drie minuten al thuis voelde alsof ik er dagelijks kwam. Waarbij ik natuurlijk alle door Jo, haar man, gemaakte klokken kon bekijken en fotograferen.

—Het schilderwerk van de vrouw van Jo Pelzer.

Het bijzondere is ook, het schilderwerk op de diverse klokken, het is namelijk van de hand van Jo Pelzer zijn vrouw. En ondertussen praatte Wiel en mevrouw Pelzer over de tijd dat ze allebei nog klokken bouwden. En ook al was haar man te vroeg overleden, samen konden Wiel en zij ook nu nog genieten van de gezellig tijd, toen ze samen nog klokken bouwden. Samen! Maar ja, sinds Jo overleden is, en Wiel zijn gezondheid het niet meer toelaat komt Wiel ook niet meer aan klokken bouwen toe. Zijn gereedschap enz. staat opgeslagen bij zijn kinderen , en in zijn omgeving vind je natuurlijk ook geen mensen meer die dezelfde hobby uit oefenen. Tja en dan is er geen lol meer aan. Het kwam hem wel gelegen dat ik hem een bezoekje bracht, zodat hij weer eens over klokken kon praten. Wiel en Jo waren in contact gekomen via het vliegeren, wat ze allebei samen op het strand met de kinderen deden als hobby. Ook hebben ze samen het torenuurwerk van de kerk in Oirsbeek gerestaureerd.

Boven—Wiel Douven bij het torenuurwerk dat hij samen met Jo Pelzer heeft gerestaureerd.

Dit uurwerk stamt uit 1921 en is van Eijsbouts uit Asten. Het uurwerk is te bezichtigen in de kerk van Oirsbeek, het staat achter in de kerk. Dat dit uurwerk er nog is, is aan Jo Pelzer te danken, want bij het ombouwen van het uurwerk naar een elektrisch bediend uurwerk vond Jo de verwijderde onderdelen bij het sloopafval. Hij heeft deze steeds bewaard, en een tiental jaren later toen het uurwerk geheel is vervangen redde hij dat ook van de sloop.

Dat Wiel Douven erg handig is blijkt ook uit de auto en tractor die hij gebouwd heeft en waar de kleinkinderen met plezier mee rijden. Het draaibankje van Jo Pelzer en een door Wiel gebouwde tandwiel freesmachine gingen via de zoon van dhr. v.d.B. ook naar ons inmiddels nieuwe clublid. Het uurwerk dat ik nu bezit is voor negentig procent van de hand van Jo Pelzer. Na het overlijden kwam het in bezit van dhr.v.d.B., die er niet meer aan toe kwam om het af te maken. Naast deze klokkenbouwers hebben er in Oirsbeek nog meer klokkenbouwers gewoond.

Want in de ”tijd” van de Bokkenrijders waren er ook al klokkenmakers in Oirsbeek. Bekend is dat Johan Werner Kleinjans, 1752-1812 geboren te Doenrade op 2 december 1752, en zijn zoon Joannes Arnoldus Kleinjans, geboren te Oirsbeek op 29 oktober 1795 hier als klokkenmaker hebben gewoond. Het is ook wel logisch aangezien tussen Oirsbeek en Doenrade een kasteel staat. En daar in de buurt woonde meestal de ijzerbewerkers als smeden en slotenmakers, die ook klokken bouwden. In het boek ”Limburgse klokken en hun makers” van Dr. P. Th. Mestrom staan nog meer gegevens over de klokken die ze bouwden en over andere Limburgse klokkenbouwers.

 

Vragen ? Mail naar info@maakeenstijd.nl