Torenuurwerk Kapel Groeningen, terug in de tijd!
Toon Michiels, Vierlingsbeek 28 juni 2012
Het dorp Groeningen is gebouwd in de vorm van een driehoek, dit is een kenmerk voor een oud-frankisch dorp. Op de brede basis van deze driehoek werd de Antonius- en Nicolaaskapel gebouwd. De bakstenen kapel dateert voornamelijk uit de 15e eeuw. In de 18e en 19e eeuw zijn kleine veranderingen aangebracht. De oudste vermelding van de kapel is aangetroffen in een gildebrief uit 1685 naar aanleiding van een aangehaalde brief uit 1494. In 1648 werd de kapel, evenals de kerk van Beek, aan de katholieke gemeenschap onttrokken. Tijdens de Franse bezetting werd de kapel op 28 januari 1802 teruggegeven, en hersteld in 1822.
De familie Petit en Fritsen uit Aarle-Rixtel leverde het kerkbestuur op 13 juli 1846 een kerkklok met een gewicht van “95 halve Nederlandse ponden”. Op de klok zijn de volgende namen geplaatst: H. Anthonius Abt (patroon), A. van Welle (pastoor), H.J. Havens en A.H. Stevens (kapelmeesters). Maar nergens wordt over een mechanisch torenuurwerk geschreven. De dakruiter, oftewel het torentje, zal vermoedelijk van begin 19e eeuw zijn omdat de luidklok er in 1846 is geplaatst, en de kapel in 1822 hersteld is. Of er in 1846 tegelijk met de luidklok ook een uurwerk is geplaatst, is tot op heden niet bekend. Het zou wel kunnen, omdat kerken en kapellen in omliggende dorpen zoals, Overloon?, Vierlingsbeek, Goch, Aijen, Oploo, Vortum, Sambeek en Boxmeer enz. al begin 18e eeuw uurwerken bezaten, gezien ook de tekeningen van Jan de Beijer. En in de 15e eeuw toen de kapel gebouwd werd, er al torenuurwerken bestonden.Het torenuurwerk wat nu op de zolder staat opgesteld, (Waar misschien meer vleermuizen wonen, dan mensen in Groeningen.) is van 1926 en gebouwd door B.Eijsbouts uit Asten, nummer 921. Omdat het maar een kleine halve eeuw dienst heeft gedaan, is het uurwerk nog in uitstekende staat. In de 1988 van de vorige eeuw is dit uurwerk voorzien van een elektrisch opwindsysteem, wat later weer vervangen is door een computer gestuurd systeem. Waarbij het originele uurwerk volledig intact is gebleven.Kroonwiel omzetten en de klok loopt weer vooruit!
Als je het oude torenuurwerk wat mooi is opgesteld, nu aanzet,dan loopt het teruguit ! ( Dit i.v.m. de opstelling van het uurwerk.) Het past wel bij de kapel, dus mooi zo laten, want terug in de tijd valt er nog veel te ontdekken. Dat dit uurwerk er nog staat is op zich al bijzonder, en niet zoals in zoveel kerken met de oud ijzer handel of ”verzamelaars” is meegegeven. Hieronder diverse foto’s van het uurwerk.
Het elektrisch tijdsysteem, achter de wijzerplaat.
( Met dank ook aan Sjef Versteegen, Vierlingsbeek.)