Gezien door mijn loep!

Door Toon Michiels, Vierlingsbeek 12 juni 2013

Een waterdruppel was voor mij de eerste kennismaking met een loep! Iedereen kent het wel, ook de ver- vormingen van dingen onder water. Een volgende kennismaking met een vergroting waren de jampot glazen, en dan vooral de onderkant, spelenderwijs aan tafel er doorheen kijken, en tegen je zus zeggen dat ze er niet uitziet.

—Door de waterdruppel is de bladnerf duidelijk te zien.

Echte vergrotingsglazen haalde je van een oude zaklamp of fietslamp. Ik dacht nog te herinneren dat sommige achterlichten ook blank glas hadden. Wij noemde ze brandglazen, als je een mooie had verkregen was je er enorm blij mee.

Veel om mee te spelen was er in de jaren vijftig van de vorige eeuw niet. Wat nu een iPad voor de jeugd is, was voor ons een brandglas, zakmes, pintol, loden bikkels, katapult en pijl en boog. Een brandglas was toch iets magisch daar kon je je arm mee verbranden, of handvaten van de fiets als het maar zwart ”but”* was, waarvan ik nu denk, dat het een soort celluloid was! Het leverde een heerlijke voor ons bijna verslavende geur op. Er bleef geen fiets bespaard, en niet alleen het handvat maar ook een gedeelte van het stuur was er mee bekleed, en de jasbeschermers van een fiets moesten het ook ontgelden.

—Ik kon het niet laten om een stuk uit mijn jasbeschermer te breken.

Ook kon je er gaatjes mee in de krant branden, maar dat was geen lekkere geur. Steeds als ik er aan denk komt mij het beeld van de lijm snuivers in andere landen naar voren! Vuur maken met wat hooi, geen probleem, ik heb menige berm aangestoken. En als je een heel goed glas had deden we ook een spelletje, wie er het langste mee op zijn hand kon branden zonder terug te trekken. Bij gebrek aan ”but”, wat nogal eens het geval was, waren schoenveters, en schoenen het doelwit. Als de zon verdween speelde we landjepik, of we gingen knikkeren.

—Pintol en zakmesje.

Rond negentienzestig kwam Grad Christiaans, een gepensioneerde onderwijzer uit Oploo met wat lenzen en buizen bij mijn vader. Grad vroeg of mijn vader de buizen uit kon draaien zodat de lenzen erin pasten. Dit volgens een tekening van Grad met de onderliggende afstanden van de lenzen.

-Sterrenkijker

Toen hij gereed was mocht ik er doorheen kijken, en wat denk je! Alles stond op zijn kop! Maar ik kon wel vanuit het dakraam van ons huis in Oploo op de kerkklok in St.Antonis zien hoe laat het was. Ook de kerk toren van Boxmeer kon ik goed zien, evenals de maankraters en de Mookse berg. Bij mijn zoektocht naar deze kijker ben ik in Mill beland en er is op dit moment nog een kleine kans dat de kijker boven water komt. Het zou mooi zijn om deze kijker met een diameter van ongeveer tien centimeter terug te zien.

—Morganiet een van de vele soorten Beril.

Intussen ben ik in een periode beland dat ik alles wat ”brandglas” is, weer uitprobeer en eventueel koop. Deze hulpmiddelen zijn dan ook enorm belangrijk voor horlogemakers en klokkenbouwers en voor andere beroepen en doeleinden. De eerste lenzen schijnen in Italië eind dertiende eeuw uitgevonden te zijn. Maar Keizer Nero keek al door een mineraal van beril, waar vermoedelijk de naam bril vanaf geleid is. Loepen en vergroting apparaten zijn in vele uitvoeringen te koop, zelfs elektronen en digitale met led lampjes . Maar het oog is nog altijd de meest gecompliceerdste loep.

Stelling : Je kunt niet zonder oog gebruik maken van een loep!

Uit het boek van William Paley: Naturel Theology.

In een voorbeeld vergelijkt hij het menselijk oog met een telescoop en concludeert dat het oog gemaakt is om te zien, net als de telescoop is ontworpen om ons zicht te vergroten. Het oog moet dus, net als de telescoop, een ontwerper hebben gehad.

—Microscoop van E.Culpeper.

Deze Culpeper microscoop ruilde ik 30 jaar geleden tegen een uurwerk. Inmiddels is hij niet meer in mijn bezit, maar wel in de familie. Het opbergdoosje is van roggenhuid en het kleine denk ik van een hagedis soort of ander vissoort. Het is geen microscoop voor horlogemakers, maar wel een gereedschap om mee te vergroten.

Van “Tussen Kunst en Kitch” waar ik met de microscoop ben geweest, moet ik nog altijd antwoord krijgen, op enkele vragen. Dhr. Fred Kats heeft de microscoop wel uitvoerig gefotografeerd, maar nooit meer gereageerd!

—De insecten en zaadjes zitten nog in de houders.

Van de laatste bijeenkomst van de ”Klokkengroep Vierlingsbeek” getoonde loepen en instrumenten, staan de foto’s hieronder.

Dit is geen lens, maar een groene kunststof regenton half vol water. De bodem kan ik zo niet fotograferen, het licht kaatst terug.

 

 

—Centerzoeker van Huub van Beek bestaat uit drie onderdelen.

 

 

—Centreer zoeker van Jos de Wijs.

—Pincet met loep, daar kun je niet veel mee, omdat de lens te klein is.

—Mijn zak- loep heb ik meestal bij me. Handig ding!

—Eschenbach lupe vergroting 4x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mitutoyo penloep (25x), de voet van de penloep, is voor de lichtinval afgeschuind en door te kantelen krijgt men een zuiver beeld.

—

 

 

 

 

—Lens van een soldeer klem, heb ik altijd op de werkbank liggen om snel iets te bekijken.

 

—Flexibele loep in gebruik.

 

—Deze is voor mij niet te missen, goed licht en zicht.

—De opklaploep is ook  niet te missen!

 

 

 

 

—Hoofdloep met diverse glazen. die er met twee in geplaatst kunnen worden. De loep is van een led- lampje voorzien. Voor mij niet handig in gebruik. Om mee te werken niet zo geschikt, wel om even iets te bekijken.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De grote loep.

 

 

 

 

 

 

 

—En dan deze nog, de Horlogemakersloep.